Αντιγριπικό Εμβόλιο

1. Tι είναι η εποχική γρίπη;

Η γρίπη είναι νόσος του αναπνευστικού συστήματος που προκαλείται από τους ιούς Α και Β της γρίπης. Ανάμεσα στα μέτρα που μπορούμε να πάρουμε για την προφύλαξη από τον ιό της γρίπης το πλέον αποτελεσματικό είναι  το αντιγριπικό εμβόλιο. Το αντιγριπικό εμβόλιο περιέχει αδρανοποιημένα στελέχη του ιού της γρίπης τα οποία, αν και δεν είναι ζωντανά, είναι ικανά να προκαλέσουν την παραγωγή αντισωμάτων στο σώμα. Έτσι ο οργανισμός μπορεί να προστατευτεί από τον συγκεκριμένο ιό αν εκτεθεί σε αυτόν κατά τη διάρκεια της εποχικής έξαρσης της γρίπης. Η σύνθεση του αντιγριπικού εμβολίου προσαρμόζεται κάθε χρόνο σύμφωνα με τις προδιαγραφές του Π.Ο.Υ., ώστε να περιέχει τα στελέχη του ιού της γρίπης  που προκάλεσαν επιδημία τον προηγούμενο χρόνο. Η διάρκεια προστασίας από το εμβόλιο είναι 2-6 μήνες.

2. Σε ποιες ομάδες του πληθυσμού  ενδείκνυται ο εμβολιασμός για την εποχική γρίπη;

Οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού στις οποίες ενδείκνυται ο εμβολιασμός είναι:

• Άτομα άνω των 65 ετών
•  Πάσχοντες από χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα
• Πάσχοντες από μεταβολικά νοσήματα, συμπεριλαμβανομένου του διαβήτη, της νεφρικής ανεπάρκειας, της νοσηρής παχυσαρκίας και των αιμοσφαιρινοπαθειών
•  Οι ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς, συμπεριλαμβανομένων και των πασχόντων από το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (ΑΙDS)
•  Άτομα που συγκατοικούν ή φροντίζουν ασθενείς των παραπάνω κατηγοριών
•  Άτομα που διαμένουν σε γηροκομεία και σε ιδρύματα χρονίως πασχόντων καθώς και οι εργαζόμενοι σε τέτοια ιδρύματα
• Ιατρικό, νοσηλευτικό και  άλλο υγειονομικό προσωπικό Α΄ βαθμιας, Β΄  βαθμιας και Γ¨ βαθμιας περίθαλψης.

3. Πότε πρέπει να εμβολιαστούμε και σε πόσες δόσεις;

Καλό είναι τα ευπαθή άτομα να εμβολιαστούν στο διάστημα από αρχές Οκτωβρίου μέχρι μέσα Νοεμβρίου, την περίοδο που έχουν κυκλοφορήσει τα εμβόλια που έχουν παρασκευαστεί για τη νέα χρονιά. Αν κάποιος δεν εμβολιάστηκε αυτό το διάστημα μπορεί να εμβολιαστεί αργότερα. Χρειάζονται περίπου 2 εβδομάδες μετά τον εμβολιασμό, ώστε να δημιουργηθούν τα προστατευτικά αντισώματα για τη γρίπη. Στους ενήλικες αρκεί μια δόση. Μελέτες έχουν δείξει ότι επαναληπτική δόση του εμβολίου της γρίπης δεν βελτιώνει την ανοσία.

4. Αν περάσαμε ήδη  γρίπη χωρίς  έντονα συμπτώματα  πρέπει να εμβολιαστούμε; Κάθε χρόνο τα στελέχη του ιού που προκαλούν τη νόσο αλλάζουν. Κάποιος που έχει περάσει την γρίπη μπορεί να μην έχει ανοσία στο στέλεχος που επικρατεί την επόμενη χρονιά. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα νέο στέλεχος εμφανίζεται αφού παραχθεί και διανεμηθεί το τρέχον αντιγριπικό εμβόλιο. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί κάποιος, ακόμα κι αν έχει εμβολιαστεί, έχει μικρή πιθανότητα να νοσήσει από τον ιό της γρίπης. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα καλό είναι οι ευπαθείς ομάδες να εμβολιάζονται σε κάθε περίπτωση.

5. Ποιες είναι οι αντενδείξεις για το αντιγριπικό εμβόλιο;

Εκτός από τα άτομα που δεν ανήκουν στις παραπάνω κατηγορίες, επιπλέον δεν επιτρέπεται να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο τα εξής άτομα:

– Άτομα που έχουν ιστορικό αλλεργίας στα αυγά ή στην ουσία thimerosal (οργανική ένωση του υδραργύρου, συντηρητικό του εμβολίου)

– Άτομα με ιστορικό αλλεργικής αντίδρασης στο εμβόλιο της γρίπης. – Άτομα με ιστορικό του συνδρόμου Guillain-Barre

– Άτομα με πυρετό πρέπει να περιμένουν να υποχωρήσει ο πυρετός πριν κάνουν το εμβόλιο.

6. Ποιες είναι οι παρενέργειες που μπορεί να υπάρξουν από το αντιγριπικό εμβόλιο και πώς αντιμετωπίζονται;

Τα εμβόλια, όπως και κάθε φάρμακο, μπορεί  έχουν  παρενέργειες, όπως για παράδειγμα σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Ωστόσο, ο κίνδυνος ενός εμβολίου να προκαλέσει σοβαρή βλάβη ή ακόμη και θάνατο είναι εξαιρετικά μικρός ή μηδαμινός. Οι ήπιες  παρενέργειες αφορούν σε ερυθρότητα ή πόνο στο σημείο του εμβολιασμού, που συνήθως διαρκούν για 1-2 ημέρες. Σπανιότερα παρουσιάζεται πυρετός, μυαλγίες μετά από 6-12 ώρες διάρκειας 1-2 ημερών. Τα συμπτώματα αυτά υποχωρούν χωρίς να χρειάζεται θεραπευτική παρέμβαση. Σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις είναι πολύ σπάνιες και εμφανίζονται μέσα σε λίγα λεπτά έως λίγες ώρες από τον εμβολιασμό. Στην περίπτωση αυτή το άτομο πρέπει να μεταφερθεί άμεσα στο νοσοκομείο.

7. Τι πρέπει να γνωρίζουν οι έγκυες;

Οι γυναίκες που είναι έγκυες κατά τη διάρκεια της εποχικής γρίπης αποτελούν έναν ευαίσθητο πληθυσμό και καλό είναι να κάνουν το αντιγριπικό εμβόλιο, όταν βρίσκονται στο δεύτερο και στο τρίτο τρίμηνο. Οι εμβολιασμοί και γενικά τα φάρμακα αποφεύγονται  στη διάρκεια του  πρώτου τριμήνου της κύησης, που γίνεται η οργανογένεση. Μια έγκυος γυναίκα που νοσεί από πανδημική γρίπη είναι 4-5 φορές πιθανότερο να χρειαστεί νοσηλεία σε σχέση με άλλους ενηλίκους και έχει δεκαπλάσια πιθανότητα να καταλήξει σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Γι’ αυτόν τον λόγο, το Ευρωπαϊκό και το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου Λοιμώξεων καθώς και η Π Ο Υ εντάσσουν τις εγκύους στις ομάδες κινδύνου.

8. Τα παιδιά  πρέπει να εμβολιαστούν;

Είναι απαραίτητο να εμβολιάζονται τα παιδιά ηλικίας > 6μηνών τα οποία ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, πάσχουν δηλαδή από νοσήματα του κυκλοφορικού, του αναπνευστικού και του ανοσοποιητικού συστήματος. Για τα υπόλοιπα παιδιά  αποφασίζει ο παιδίατρος κατά περίπτωση.

9. Ποια λάθη κάνουμε σε σχέση με τη γρίπη και τον αντιγριπικό εμβολιασμό;

Σε αρκετές περιπτώσεις τα άτομα δεν συμβουλεύονται τον θεράποντα Ιατρό τους σε σχέση με τον αντιγριπικό εμβολισμό και αποφασίζουν  δίχως  να ενημερώνονται για  τις ενδείξεις. Ίσως το συχνότερο λάθος που γίνεται  είναι οι ασθενείς που πάσχουν από ιώσεις, όπως είναι η γρίπη, να λαμβάνουν αντιβιοτικά ακόμα και χωρίς ιατρική συνταγή. Τα αντιβιοτικά δεν προσφέρουν κανένα όφελος στην αντιμετώπιση των ιών, ενώ οδηγούν στην ανάπτυξη μικροβίων ανθεκτικών στα αντιβιοτικά. Τα αντιβιοτικά πρέπει να λαμβάνονται για την αντιμετώπιση μικροβιακών λοιμώξεων και μόνο μετά από ιατρική οδηγία.

10. Ποια άτομα πρέπει να εμβολιάζονται με το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο;

Ο εμβολιασμός των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού κατά του πνευμονιοκόκκου μπορεί να ελαττώσει σημαντικά τη συχνότητα της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας, η οποία αποτελεί και μια από τις  επιπλοκές της γρίπης στα ευπαθή άτομα. Οι ομάδες για τις οποίες συνισταάται ο εμβολιασμός για τον πνευμονιόκοκκο είναι:

Α- Άτομα  άνω των 65 ετών

Β- Άτομα 2-64 ετών που πάσχουν από χρόνιο νόσημα, όπως καρδιοαναπνευστικό νόσημα , διαβήτη, αιμοσφαιρινοπάθειες, αλκοολισμό, κίρρωση του ήπατος ή έχουν διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή κοχλιακά (ωτικά) εμφυτεύματα

Γ- Άτομα  2-64 ετών με μειωμένη αντίσταση σε λοιμώξεις, όπως άτομα που πάσχουν από ν. Hodgkin, λευχαιμία ή λέμφωμα, πολλαπλό μυέλωμα, νεφρωσικό σύνδρομο, νεφρική ανεπάρκεια, άτομα με σπληνεκτομή, μεταμόσχευση οργάνου, με λοίμωξη από τον ιό HIV

Δ- Άτομα ηλικίας 2-64 ετών που λαμβάνουν φάρμακα που μειώνουν την αντίσταση τους στις λοιμώξεις, όπως κορτιζόνη, ορισμένα χημειοθεραπευτικά και η ακτινοθεραπεία

Ε- Άτομα 2-64  που είναι καπνιστές ή έχουν βρογχικό άσθμα